न्युज डेस्क – या धावपळीच्या जीवनात आपण गाडी चालवताना अनेक वेळा चुका करतो. जसे, कार चालवताना सीट बेल्ट लावायला विसरलो. दुचाकी चालवताना हेल्मेट घालायला विसरलो. जर वाहनाचा लाईट किंवा हॉर्न नीट वाजत नसेल तर तोही ड्रायव्हिंगचा दोष मानला जातो.
तथापि, याचा अर्थ असा नाही की ट्रॅफिक कॉन्स्टेबल तुमचे चलन कट करू शकतो. जर हवालदार तुमच्या गाडीच्या चाव्या काढत असतील तर तेही नियमांच्या विरोधात आहे. तुम्हाला अटक करण्याचा किंवा वाहन जप्त करण्याचा अधिकारही हवालदाराला नाही. मात्र, अनेकांना याची माहिती नसते. आपली चूक पाहून वाहतूक पोलिस आपल्याला भीती दाखवतात. तर अशा प्रसंगी आपल्या हक्कांची माहिती आपण ठेवली पाहिजे.
ट्रैफिक कॉन्स्टेबलला वाहनाची चावी काढण्याचा अधिकार नाही.
भारतीय मोटार वाहन कायदा 1932 अंतर्गत, केवळ एएसआय स्तरावरील अधिकारीच रहदारीच्या उल्लंघनासाठी तुमचे चलन कापू शकतो. एएसआय, एसआय, इन्स्पेक्टर यांना जागा निश्चित करण्याचे अधिकार आहेत. त्यांना मदत करण्यासाठी वाहतूक हवालदारच असतात.
कुणाच्याही गाडीच्या चाव्या काढण्याचा अधिकार त्यांना नाही. एवढेच नाही तर ते तुमच्या कारच्या टायरची हवाही काढू शकत नाहीत. ते तुमच्याशी चुकीच्या पद्धतीने बोलू शकत नाहीत किंवा वाईट वागू शकत नाहीत. जर वाहतूक पोलीस तुम्हाला विनाकारण त्रास देत असेल तर तुम्ही त्याच्यावरही कारवाई करू शकता.
या गोष्टी लक्षात ठेवा
- तुमचे चलन कापण्यासाठी वाहतूक पोलिसांकडे चालान बुक किंवा ई-चलान मशीन असणे आवश्यक आहे. जर या दोघांपैकी कोणीही त्यांच्यासोबत नसेल तर तुमचे चलन कापले जाऊ शकत नाही.
- वाहतूक पोलिसांनीही गणवेशात असणे गरजेचे आहे. युनिफॉर्मवर बकल नंबर आणि त्याचे नाव असावे. गणवेश नसताना पोलिस कर्मचाऱ्याला त्याचे ओळखपत्र दाखवण्यास सांगितले जाऊ शकते.
- वाहतूक पोलिसांचा हेड कॉन्स्टेबल तुम्हाला फक्त 100 रुपये दंड करू शकतो. यापेक्षा जास्त दंड फक्त वाहतूक अधिकारी म्हणजेच एएसआय किंवा एसआय करू शकतात. म्हणजेच ते १०० रुपयांपेक्षा जास्त चलन करू शकतात.
- जर ट्रॅफिक कॉन्स्टेबलला तुमच्या गाडीची चावी मिळाली तर तुम्ही त्या घटनेचा व्हिडिओ बनवा. हा व्हिडिओ तुम्ही त्या भागातील पोलिस ठाण्यात जाऊन वरिष्ठ अधिकाऱ्यांना दाखवून तक्रार करू शकता.
- वाहन चालवताना तुमच्याकडे ड्रायव्हिंग लायसन्स, प्रदूषण नियंत्रण प्रमाणपत्राची मूळ प्रत असणे आवश्यक आहे. त्याच वेळी, वाहन नोंदणी आणि विम्याची छायाप्रत देखील काम करू शकते.
- जागेवर पैसे नसल्यास दंड नंतर भरू शकता. अशा परिस्थितीत न्यायालय चालान जारी करते, तेही न्यायालयात जाऊन भरावे लागेल. या काळात वाहतूक अधिकारी तुमचा ड्रायव्हिंग लायसन्स सोबत ठेवू शकतात.
कलम 183,184, 185 अन्वये कारवाई करण्यात येईल – या प्रकरणी माहिती देताना अधिवक्ता गुलशन बगोरिया यांनी सांगितले होते की, मोटार वाहन कायदा 1988 मध्ये पोलिस कर्मचाऱ्याला वाहन तपासणीदरम्यान वाहनाची चावी काढण्याचा अधिकार देण्यात आलेला नाही.
पोलिस कर्मचार्‍यांकडून तपासणी करताना वाहन मालकाने वाहन चालविण्याचा परवाना मागितल्यावर तात्काळ वाहनाशी संबंधित कागदपत्रे दाखवावीत. मोटार वाहन कायदा, 1988 च्या कलम 3, 4 अंतर्गत, सर्व ड्रायव्हर्सकडे त्यांचा ड्रायव्हिंग लायसन्स असणे आवश्यक आहे.
कलम 183,184, 185 अंतर्गत वाहनाची वेगमर्यादा योग्य असणे आवश्यक आहे. मद्यपान करून वाहन चालवणे, निष्काळजीपणे वाहन चालवणे इत्यादी कलमांतर्गत या कायद्यांतर्गत एक हजार रुपयांपासून ते दोन हजार रुपये दंड किंवा दोन्ही दंडाची तरतूद आहे.
